Yeni Çalışma Modelleri ve Haklar
Türkiye’de 2 milyonun üzerinde vatandaşa istihdam imkanı sunan, part-time (kısmi süreli) çalışma modeli ile sosyal güvenlik, izin, kıdem tazminatı gibi hakların güvence altına alınması hedefleniyor. Bu bağlamda, üniversite öğrencilerinin istihdamını destekleyecek yeni çalışma modelleri ve teşvikler hayata geçirilecek. Uzaktan çalışma mevzuatının da, modern iş yapma biçimlerine uyum sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesi planlanıyor. İşgücü piyasası, güvenceli esneklik temelinde bir sistem çerçevesinde yapılandırılacak.
Kısmi süreli çalışmada, hafta tatili, yıllık ücretli izin hakkı ve kıdem tazminatına hak kazanma süreleri İş Kanunu’nda belirgin bir şekilde tanımlanacak. Part-time çalışanlar, eksik çalışma günlerini isteğe bağlı olarak ödeyebilecek ve hem kamu hem de özel sektörde projelerde daha fazla iş bulma imkanı elde edebilecek. Kamuda esnek çalışma yöntemleri uygulanırken, mali ve sosyal haklar ile diğer özlük hakları korunacak.
Kıdem Tazminatı ve Kısmi Süreli Çalışma
Kısmi süreli çalışanların kıdem tazminatı alması için bir engel var mı?
Kısmı süreli çalışanların ücreti ve menfaatleri, çalıştıkları süre oranında tam süreli çalışan işçiye göre hesaplanarak ödeniyor. Ancak, kıdem tazminatının nasıl belirleneceği ve izin haklarının nasıl kullanılacağı konusunda yasal düzenlemeler henüz net değil. Yargı kararlarına göre, kısmi süreli çalışan işçilere çalışmaya başladıkları tarihten itibaren 1 yıl sonra kıdem tazminatı ve izin hakkı doğmaktadır.
Kısmi süreli çalışanların saat ücreti tamdan düşük olabilir mi?
Kısmi süreli çalışma, haftalık sürenin üçte ikisi oranında bir çalışma süresini ifade eder. Bu kapsamda çalışanların sigorta yapılması zorunludur. Eğer sözleşme aylık ücret üzerinden yapılmışsa, haftalık çalışma süresi dikkate alınmadan 30 günlük sigorta yapılır. Ancak, bu durumda ödenecek ücret brüt asgari ücretin altında olamaz. Eğer sözleşme saat ücreti üzerinden gerçekleşiyorsa, bir ayda çalışılan süreler toplanır ve günlük 7.5 saat olan çalışma süresine bölünerek hesaplama yapılır. Bu hesaplamada, 7.5 saatten az olan süreler de 1 gün olarak kabul edilir.
Eksik Günlerin Tamamlanması ve Sağlık Hizmetleri
20 yıldır kısmi süreli olarak çalışıyorum, eksik günlerimin primini yatırabilir miyim?
Emeklilik için gerekli olan eksik prim günlerinin tamamlanması, çalışanın tercihine bırakılmıştır. İsteğe bağlı ya da borçlanma yoluyla eksik prim günleri tamamlanabilir. İsteğe bağlı sigorta ve borçlanma seçenekleriyle, günlük asgari ücret ile bunun 7.5 katına kadar prim ödeme imkanı bulunmaktadır. Ayda 12 gün prim yatıran bir kişi, kalan 18 günün primini isteğe bağlı sigorta ile ödeyebilir. Ayrıca, isteyenler eksik günlerini emekliliğe yakın bir tarihte borçlanabilirler.
Bu kapsamda çalışanlar sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilir mi?
Bir ay içinde 20 günden az çalışanların eksik güne ait sağlık sigortası primini 30 güne tamamlama zorunluluğu vardır. Anne, baba veya eş üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişilerin eksik günlerin sağlık primini yatırma yükümlülüğü bulunmamaktadır. Gelir testi ile ödeme gücü olmadığı belirlenenlerin ise prim yatırması gerekmemektedir.
Yıllık İzin ve İşsizlik Maaşı Hakkı
Yıllık izin süresi neye göre belirleniyor?
Yıllık izin, çalışılan süreye göre belirlenmektedir. Örneğin, ayda 10 gün çalışan bir kişi, bir yıllık sürenin sonunda 5 gün izin hakkı elde eder. Önümüzdeki dönemde, yıllık ücretli izni hak etme süresi konusunda da çalışanların lehine düzenlemeler yapılması planlanmaktadır.
Part-time çalışıp işsiz kalanlar işsizlik parası alabilir mi?
İsteğe bağlı sigorta ile eksik prim günlerini tamamlayanlar, işsizlik sigortası primi de yatırabilir. Ancak, bu durumda işsizlik maaşı alma imkanı doğacaktır.
News
