Türk Medeni Kanunu’nda Anayasa’ya Aykırılık İddiası: Soybağının Reddinde Eşitlik Sorunu

Türk Medeni Kanunu'nda Anayasa'ya Aykırılık İddiası

Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan bir karar, Ankara 18. Aile Mahkemesi'nin önemli bir tespitini ortaya koydu. Mahkeme, yargılamasına baktığı bir davada, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 286. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "soybağının reddi davasını açma hakkının koca ile çocuğa tanınmasına karşılık anneye tanınmaması" durumunun Anayasa'ya aykırı olduğunu ileri sürerek iptal davası açma kararı aldı.

Dava dilekçesinde, bu uygulamanın hukuk devleti ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmadığı vurgulandı. Özellikle, anne tarafından soybağının reddi talebiyle yargı mercilerine başvurulamamasının hak arama özgürlüğünü ihlal ettiği belirtildi.

Yüksek Mahkeme, istemi inceledikten sonra, ilgili kanundaki hükmün iptaline ve iptal kararının 9 ay sonra yürürlüğe girmesine hükmetti.

Kararın Gerekçesi

Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararında, çocuk ile baba arasındaki soybağı ilişkisinin ortadan kaldırılması amacıyla soybağının reddi davasını açabilecek kişilerin sınırlı bir şekilde belirlendiği ifade edildi. Bu kapsamda, davayı açabilecek kişiler arasında annenin yer almadığı açık bir şekilde belirtilmiştir.

Kanunda öngörülen düzenlemelere göre, annenin doğurduğu çocuğunun kocadan olmadığını ileri sürerek yargı mercilerine başvurma imkanı bulunmadığına dikkat çekildi. Ayrıca, ergin olmayan çocuğa atanacak kayyımın dahi, atama kararının kendisine tebliğinden itibaren bir yıl içinde soybağının reddi davası açma hakkına sahip olduğu vurgulandı.

Anne tarafından yargı mercilerine başvurulmasına imkan tanımayan bu kanun hükmü, özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkı bağlamında etkili başvuru hakkının ihlali olarak değerlendirildi. Sonuç olarak, bu hükmün Anayasa'ya aykırı olduğuna karar verildi.