Renklerin insanlar üzerindeki ruhsal etkileri, yıllar boyunca çeşitli araştırmalara konu olmuştur. Bu konu, günümüzde huzurlu ve dingin bir atmosfer yaratmak için ev dekorasyonundan, karşı cinsin ilgisini çekmeye ve spor performansını artırmaya kadar birçok alana sirayet etmiştir. Ancak bu konu hâlâ güncelliğini korumaktadır.
Rochester Üniversitesi’nden Andrew Elliot ve Daniela Niesta tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, deneklere yalnızca birkaç saniye boyunca gösterilen kadın resimlerinin, beyaz yerine kırmızı bir fon üzerinde sunulması durumunda erkeklerin kadınları “daha çekici” ve “cinsel açıdan daha albenili” olarak değerlendirdikleri gözlemlenmiştir. Ancak ilginç bir şekilde, bu fon renginin kadın deneklerin diğer kadınların çekiciliğine ilişkin algılarında bir farklılık yaratmadığı ortaya çıkmıştır. Araştırmanın sonucunda şu ifadeye varılmıştır:
İnsan ve insan dışındaki tüm erkek primatlar kırmızıya karşı belirgin bir tepki vermektedir.
Erkekler, kadınlara karşı düşünceli ve analizci bir biçimde tepki verdiklerini düşünseler de, gerçekte seçimlerinde ilkel bir içgüdü ile hareket ettikleri görülmektedir.
Bu sonuç, bazılarına göre, kadınların (ve erkeklerin) karşı cinsin ilgisini çekmek için bilinçaltı seviyesinde stratejik davranmaları gerektiğini göstermektedir. Ancak dikkat çekici olan, kırmızı giysinin değil, ilk bakışta fark edilmeyen kırmızı bir saat kayışının çok daha etkili olduğudur.
Kırmızı renk aynı zamanda hayvanlar dünyasında erkek üyeleri arasında egemenliğin bir simgesi olarak da görülmektedir ve bu simge insanlarda da benzer bir geçerliliğe sahiptir. Durham Üniversitesi’nden Russell Hill ve Robert Barton tarafından yapılan bir araştırma, spor karşılaşmalarında kırmızı forma giyen takımların, kırmızı giymeyenlere kıyasla daha yüksek başarı şansına sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Doğanın Uyarısı
Kırmızı rengin biyolojik ve simgesel çağrışımları, yalnızca egemenlik ve cinsellikle sınırlı değildir; aynı zamanda tehlike ve uyarı ile de ilişkilidir. Rochester Üniversitesi’nden Andrew Elliott ve ekibi, kırmızı rengin çocukların sınavlardaki başarısını nasıl etkilediğini araştırmıştır. Çocuklara verilen kelime bulmacalarını çözmeleri istenen bir çalışmada, katılım numaraları kırmızı renkte olanların ortalama 4.5’ten az bulmaca çözdükleri, yeşil ya da siyah numaralara sahip olanların ise bu oranın 5.5’in üzerinde olduğuna tanıklık edilmiştir.
Elliott ve ekibi, IQ sınav kitapçığı kapak rengi kırmızıya dönüştürüldüğünde, çocukların başarı düzeylerinde düşüş gözlemlendiğini de belirtmiştir. EEG taramaları kullanılarak yapılan beyin etkinliği ölçümleri de, kırmızı kapaklı sınav kitapçıklarıyla çalışan çocukların sağ frontal loblarındaki etkinlik düzeyinin, yeşil ya da gri kapaklılarla çalışanlardan belirgin şekilde daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Özetle, tüm bu bulgular, başarı bağlamında kırmızı rengin kullanımında dikkatli olunması gerektiğine ve renklerin davranışlar üzerinde önemli etkiler yaratan son derece ustalıklı bir çevresel gösterge işlevi görebileceğine işaret etmektedir.
Derleyen: Rita Urgan
‘Wear red, get noticed’ – and other subtle psychological ways colour affects us. The Conversation.
News
